Mai Anh
"Siêu vaccine" COVID vừa được cấp phép ở Việt Nam: Ai thực sự cần tiêm? Ai không nên tiêm?
Thông tin kháng thể đơn dòng ngừa Covid-19 đã về Việt Nam khiến nhiều người quan tâm. Tuy nhiên, chuyên gia y tế lưu ý những đối tượng sau đây mới thực sự nên sử dụng Evusheld.
Mới đây, Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) cho biết cơ quan này đã cấp giấy nhập khẩu kháng thể đơn dòng Evusheld (của Hãng dược AstraZeneca) sử dụng tại Việt Nam. Đây được coi là "siêu vaccine" cho người có nguy cơ.
Được biết, kháng thể đơn dòng (vaccine thụ động) là các kháng thể (protein) được tạo ra trong phòng thí nghiệm, bắt nguồn từ một dòng tế bào lympho B của hệ miễn dịch và có ái lực cao với một yếu tố quyết định kháng nguyên (epitope) từ tác nhân gây bệnh. Kháng thể đơn dòng nhằm mục đích tạo ra hệ thống miễn dịch chống lại các mầm bệnh có hại, chẳng hạn như virus SARS-CoV-2.
Evusheld (có tên định danh trong nghiên cứu là AZD7442) là hỗn hợp kháng thể đơn dòng được tạo thành từ 2 kháng thể đơn dòng tác dụng kéo dài là tixagevimab (AZD8895) và cilgavimab (AZD1061).
BSCKI Phạm Mạnh Hoàn - Nguyên trưởng khoa Huyết học - Độc xạ, Bệnh viện 175 cho biết theo thông tin từ hãng dược AstraZeneca, so với kháng thể truyền thống, Evusheld đã được tối ưu hóa bằng công nghệ độc quyền của AstraZeneca, giúp kéo dài thời gian bán hủy hơn gấp 3 lần và có khả năng bảo vệ lên tới 12 tháng chỉ sau 1 lần tiêm bắp. Đồng thời, sự chỉnh sửa này cũng giúp thuốc tập trung với nồng độ cao ở niêm mạc vùng mũi hầu và giảm nguy cơ các bệnh lý liên quan đến miễn dịch như hiện tượng tăng cường phụ thuộc kháng thể đối với bệnh (antibody-dependent enhancement of disease).
Không giống như hầu hết các phương pháp điều trị Covid-19 khác đều được áp dụng cho những bệnh nhân đã nhập viện để ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng, Evusheld là thuốc kháng thể đơn dòng duy nhất hiện nay sử dụng đường tiêm bắp và đã được chứng minh bằng nghiên cứu lâm sàng pha 3, ngẫu nhiên, mù đôi, có đối chứng với giả dược, được chỉ định dự phòng trước phơi nhiễm với SARS-CoV-2 đối với những người suy giảm miễn dịch, ung thư, viêm khớp tự miễn, ghép tạng hoặc các bệnh hệ thống… đang lo ngại cơ thể không thể sinh miễn dịch đầy đủ sau khi tiêm vắc xin.
Những đối tượng nên tiêm Evusheld:
- Evusheld được chỉ định cho dự phòng trước phơi nhiễm Covid-19 ở người lớn và trẻ em từ 12 tuổi trở lên với cân nặng ít nhất 40kg, không nhiễm SARS-CoV-2 và không có tiếp xúc với người nhiễm SARS-CoV-2.
- Đối tượng bị suy giảm miễn dịch từ trung bình đến nặng do tình trạng bệnh lý hay do các điều trị ức chế miễn dịch và có thể không đáp ứng đầy đủ với vaccine Covid-19.
- Đối tượng không thể tiêm bất kỳ loại vaccine Covid-19 nào hiện có vì có tiền sử xảy ra tác dụng ngoại ý nghiêm trọng (ví dụ: dị ứng nặng) với bất kỳ thành phần nào của vaccine.
- Mắc các tình trạng gây suy giảm miễn dịch trung bình đến nặng.
- Bị ung thư tạng đặc hay các bệnh lý máu ác tính đang điều trị tích cực.
- Đang điều trị chống thải ghép sau ghép tạng.
- Đang điều trị với chimeric antigen receptor (CAR)-T-Cell hay cấy ghép tế bào gốc tạo máu (trong vòng 2 năm của cấy ghép hay đang điều trị liệu pháp ức chế miễn dịch).
- Mắc các bệnh khiếm khuyết miễn dịch nguyên phát trung bình và nặng (Ví dụ: hội chứng DiGeorge, Wiskott-Aldrich..).
- Mắc HIV tiến triển hay không điều trị (Bệnh nhân HIV có số lượng CD4<200/mm3, có tiền sử bị các bệnh xác định AIDS mà không bị hội chứng viêm phục hồi miễn dịch, hay biểu hiện lâm sàng của HIV có triệu chứng)
- Điều trị tích cực với corticosteroid liều cao (≥20 mg prednisone hay tương đương/ngày và dùng ≥2 tuần), alkylating agents, antimetabolites, các thuốc chống thải ghép, các thuốc hóa trị gây suy giảm miễn dịch nặng, các thuốc chẹn TNF, và các thuốc sinh học gây ức chế hay điều chỉnh miễn dịch (các thuốc gây suy giảm tế bào B như rituximab…)
Nhóm đối tượng không nên tiêm Evusheld:
- Người có tiền sử quá mẫn, bao gồm sốc phản vệ với bất kỳ thành phần nào của Evusheld.
- Phụ nữ đang mang thai và cho con bú.
Các phản ứng phụ của thuốc kháng thể đơn dòng Evusheld:
Tác dụng phụ thường gặp nhất là: đau đầu, mệt mỏi và ho.
Trong các biến cố ngoại ý được báo cáo, phần lớn ở mức độ nhẹ (73%) và trung bình (24%). Tỷ lệ các biến cố ngoại ý nghiêm trọng được báo cáo tương đương nhau ở nhóm dùng AZD7442 và nhóm giả dược (1%).
Theo Doanh nghiệp và tiếp thị