Sư Tử
HTX Nhân Hòa - Kon Tum: Áp dụng quy trình sản xuất mắc ca VietGAP thích ứng với biến đổi khí hậu, giúp bảo vệ môi trường
Mô hình sản xuất của HTX Mắc ca Nhân Hòa (Đăk Tô, Kon Tum) đang được đánh giá cao vì góp phần nâng cao diện tích, chất lượng cây mắc ca của cả nước. Theo Ban giám đốc HTX, mục đích của mô hình kinh tế hợp tác này là để tăng liên kết và chia sẻ kinh nghiệm. Khi liên kết sản xuất sạch thành công, HTX sẽ có nguồn nguyên liệu chất lượng để phục vụ chế biến, từ đó hiện thực hóa giấc mơ đưa mắc ca xuất khẩu.
Những năm trước đây, người dân gắn bó với cây cà phê nhưng giá cà phê xuống thấp đã ảnh hưởng lớn đến đời sống. Để cải thiện thu nhập, HTX mạnh dạn hướng dẫn người dân trồng xen cây mắc ca trong vườn cà phê, song song đó là tiến hành trồng thuần cây mắc ca trên cùng một diện tích.
Nếu như trồng thuần, HTX chỉ áp dụng một quy trình chăm sóc thì trồng xen mắc ca trong vườn cà phê, HTX phải tính toán cách bón phân hợp lý. Tuy nhiên, trồng mắc ca xen trong vườn cà phê cũng có nhiều ưu điểm như mắc ca sẽ chắn gió, tạo bóng, giúp vườn cà phê bớt cỏ, tăng độ ẩm cho cà phê và góp phần giúp cà phê tăng năng suất.
Tuy có khác nhau đôi chút về cách thức chăm sóc nhưng HTX đều thống nhất với thành viên chú trọng sử dụng phân, thuốc một cách an toàn để giúp cho đất màu mỡ hơn, mùn thực vật kéo dài thời gian trong đất, thẩm thấu nước và giữ nước cao hơn. Đây là điều kiện để bảo đảm môi trường sống cho mắc ca, góp phần quan trọng tăng năng suất cây trồng.
“Sản xuất theo quy trình an toàn sẽ cho ra sản phẩm đảm bảo tốt nhất cho sức khỏe, góp phần bảo vệ môi trường tốt hơn nhiều so với sản xuất dùng hóa chất, phân bón hóa học phổ biến như hiện nay”, ông Nguyễn Văn Quyết, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc HTX Nhân Hòa cho biết.
Bên cạnh đó, hiệu quả của quá trình sản xuất an toàn sẽ cao hơn sản xuất thông thường từ 1,5 lần trở lên, trong khi nhu cầu thị trường sử dụng sản phẩm nông nghiệp an toàn, bảo đảm vệ sinh là rất lớn. Mắc ca là loại cây lâu niên, việc sử dụng phương thức canh tác thực hành nông nghiệp tốt (VietGAP) là rất cần thiết và phù hợp với xu thế sản xuất nông nghiệp thân thiện môi trường hiện nay và trong tương lai.
Theo các thành viên, mắc ca là loại cây lâm nghiệp có khả năng chịu hạn cao nên phù hợp với những vùng khó khăn về nguồn nước như Đăk Tô. Mắc ca có chiều cao và tán lớn nên phát huy hiệu quả trong che bóng và chắn gió cho các cây trồng khác lại có thể hạn chế tình trạng rửa trôi, xói mòn của đất.
HTX đang đầu tư hệ thống tưới tiết kiệm để hạn chế công lao động. Thực tế cho thấy, hệ thống tưới nước giúp giảm ít nhất 40% lượng nước tưới và tăng 20% năng suất cây trồng.
Khi thu hoạch mắc ca, ngoài nguồn nhân hạt, HTX còn tận dụng được phần vỏ tươi để ủ làm phân bón cho cây, giúp giữ ẩm và hạn chế nguồn chất thải gây ô nhiễm môi trường. Theo Ban giám đốc HTX, vỏ hạt mắc ca chứa nhiều chất dinh dưỡng nên nếu dùng làm phân sẽ trả lại những chất dinh dưỡng này cho đất trồng. Vì vậy, khi làm phân bón từ vỏ mắc ca sẽ giúp cây trồng sinh trưởng phát triển nhanh, kháng lại sâu bệnh tốt nhất.
Từ khi thành lập đến nay, HTX đã được Liên minh HTX tỉnh Kon Tum hỗ trợ đào tạo, hướng dẫn phát triển theo mô hình HTX kiểu mới; tuyên truyền, quảng bá hỗ trợ quy trình sản xuất mắc ca theo tiêu chuẩn VietGAP… Đến nay, thành viên đã nắm bắt được quy trình sản xuất thân thiện môi trường, các quy tắc sử dụng phân bón, tạo tán, tỉa cành cho cây mắc ca.
Ông Nguyễn Văn Quyết cho biết, để cây mắc ca sinh trưởng và phát triển tốt, ông và các thành viên đã tìm hiểu, học hỏi ở nhiều nơi, nhiều tài liệu khác nhau. Đến nay, trong tổng số 17 ha mắc ca của HTX, có 3,5 ha đã cho thu hoạch.
So với cây cà phê, mắc ca là giống cây trồng mới, song thu hoạch là quả khô nên quá trình chế biến sẽ dễ dàng hơn vì không phải sử dụng nhiều nước, hạn chế nguồn thải gây ô nhiễm môi trường. Hiện, sản phẩm hạt mắc ca của HTX chủ yếu được bán cho các đơn vị làm giống hoặc sấy làm thành phẩm mắc ca.
Với giá cả như hiện nay, mắc ca đang cho thu nhập gấp gần 3 lần so với cà phê. Tuy thời gian để loại cây này cho thu hoạch ổn định là từ 5 - 6 năm, lâu hơn so với cà phê, song chi phí nhân công sẽ rẻ hơn. Nếu chăm sóc tốt, mắc ca sẽ có tuổi thọ lên đến 60 năm và người dân có thể thu hoạch thân cây để làm gỗ.
Với những giá trị đặc biệt từ cây mắc ca, HTX đang đẩy mạnh tuyên truyền, tư vấn, hỗ trợ người dân chuyển đổi một số diện tích cây trồng kém hiệu quả sang trồng cây mắc ca theo hướng an toàn, từ đó bảo đảm nguyên liệu cho chế biến.